Każdy realizowany projekt zostaje poddany kontroli. Kontrole prowadzone są podczas trwania projektu, na zakończenie oraz w okresie trwałości projektu. Kontrole prowadzone są zarówno na dokumentach, jak i na miejscu realizacji projektu lub w siedzibie Beneficjenta. Zasady oraz minimalny zakres kontroli wskazane są w Zaleceniach dla instytucji zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w zakresie procedur kontrolnych oraz systemu rocznych rozliczeń.
KONTROLA NA MIEJSCU
Kontrola na miejscu przeprowadzana jest w trybie planowym (zgodnie z opracowanym przez MKiDN planem kontroli) bądź doraźnym (ad hoc). Beneficjent otrzymuje pisemną informację o kontroli na miejscu:
- dla kontroli planowych – na co najmniej 3 dni robocze przed rozpoczęciem kontroli;
- dla kontroli doraźnych – co do zasady 1 dzień roboczy przed rozpoczęciem kontroli.
Zawsze przed kontrolą kontaktujemy się z Beneficjentem, uzgadniamy kwestie organizacyjne dotyczące kontroli i przekazujemy informację o dokumentach, jakie należy przygotować.
Kontrola na miejscu zwyczajowo rozpoczyna się naradą otwierającą, w której biorą udział przedstawiciele Beneficjenta. Podczas narady przedstawiony zostaje cel, temat i założenia organizacyjne realizacji procesu kontroli, a także okazane zostaje upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Podczas kontroli oprócz weryfikacji udostępnionej przez Beneficjenta dokumentacji Zespół Kontrolujący przeprowadza oględziny miejsca realizacji projektu (wykonane roboty, zakupiony sprzęt i wyposażenie), z których sporządzany jest protokół. Oględzinom może zostać poddane również miejsce przechowywania dokumentacji związanej z kontrolowanym projektem, czy też sposób realizacji działań informacyjno-promocyjnych. Na zakończeniu kontroli przeprowadzana jest narada zamykająca z udziałem przedstawicieli Beneficjenta, na której Zespół Kontrolujący przedstawia wstępne ustalenia z kontroli.
Po zakończeniu kontroli na miejscu opracowana zostaje informacja pokontrolna wraz z ewentualnymi zaleceniami pokontrolnymi, która przekazywana jest do Beneficjenta. Beneficjentowi przysługuje możliwość zgłoszenia zastrzeżeń do treści informacji pokontrolnej w ciągu 14 dni od jej otrzymania. W przypadku braku uwag w wyznaczonym terminie, informacja pokontrolna staje się ostateczna.
KONTROLA PROCEDUR ZAWIERANIA UMÓW
Do kontroli prowadzonych podczas trwania projektu zaliczamy kontrolę procedur zawierania umów. Istotą kontroli procedur zawierania umów dla zadań objętych projektem jest sprawdzenie prawidłowości przeprowadzenia przez Beneficjenta PO IiŚ procedury wyboru wykonawcy oraz zawarcia umowy dla zadania objętego projektem.
Przez procedury zawierania umów dla zadań objętych projektem należy rozumieć:
a. W przypadku umów zawieranych zgodnie z ustawą Pzp - procedurę udzielania zamówień publicznych,
b. W przypadku umów, których zawieranie nie jest objęte zakresem stosowania ustawy Pzp -działania Beneficjenta zmierzające do wyboru wykonawcy oraz zawarcia umowy dla zadania objętego projektem.
Kontrole te dzielimy na kontrole w trybie:
- ex-ante (weryfikacja przed podpisaniem umowy o udzielenie zamówienia; pełniąca funkcję prewencyjną, mającą na celu pomoc Beneficjentowi ustrzec się przed negatywnymi skutkami ewentualnych naruszeń, w tym wywołujących skutki finansowe )
- ex-post (weryfikacja kompletu dokumentacji po podpisaniu umowy o udzielenie zamówienia). Wykaz dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia kontroli procedur zawierania umów, jakie Beneficjenci powinni przesyłać do Ministerstwa, wskazany jest w Zaleceniach dla instytucji zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w zakresie procedur kontrolnych oraz systemu rocznych rozliczeń.
Przedmiotowa kontrola odbywa się na dokumentach przesyłanych do Ministerstwa przez Beneficjentów.
W ramach kontroli, Ministerstwo prowadzi weryfikację pod kątem stwierdzenia czy nie doszło do naruszenia w stosowaniu prawa UE lub krajowego w dziedzinie zamówień publicznych lub innych przepisów oraz zasad krajowych i UE, które wywoływałoby skutki finansowe dla Beneficjenta.
W przypadku stwierdzenia naruszenia zasad zawierania umów, w oparciu o Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień (Dz. U. z 2016 r., poz. 200 z późn. zm.) lub Załącznik do Umowy o Dofinansowanie pn. Warunki obniżania wartości korekt finansowych i wydatków poniesionych nieprawidłowo oraz stawki procentowe stosowane w procesie obniżania wartości korekt finansowych i wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z zawieraniem wybranych rodzajów umów (numer załącznika różny w zależności od umowy) na kontrolowaną umowę nakładane są korekty wywołujące skutki finansowe.
Procedura nakładania korekt jest dwustopniowa. W każdym przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skutkującej koniecznością nałożenia korekty finansowej Beneficjent ma prawo w ciągu 14 dni od otrzymania informacji pokontrolnej odwołać się do Ministerstwa i przedstawić uzasadnienie dlaczego korekta nie powinna być nałożona. Ministerstwo po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez Beneficjanta ma prawo podtrzymać korektę lub też ją uchylić.