Toruń świętował 25. rocznicę wpisania na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO
Toruń to jedno z najstarszych miast w Polsce. Prawa miejskie otrzymał już w 1233 r. Jest to stary gród z bogatą i burzliwą historią, w którym zachowało się wiele najwyższej klasy zabytków. O ich wyjątkowej wartości decyduje też fakt, iż są to budynki oryginalne, nie zniszczone, chociażby przez II wojnę światową. Średniowieczny zespół miejski (czyli Stare Miasto, Nowe Miasto i Zamek Krzyżacki) to wyjątkowe w skali świata bogactwo dzieł sztuki, pamiątek historycznych i reprezentacja niemal wszystkich stylów architektonicznych do czasów współczesnych. Starania o wpis czyniono od 1989 roku i ostatecznie 4 grudnia 1997 roku w Neapolu zapadła decyzja komitetu UNESCO o wpisaniu toruńskiej starówki na Listę Światowego Dziedzictwa. Toruńskie zabytki wyróżniono jako „obiekty, które wpłynęły na dalszy rozwój architektury” oraz „wybitne dzieło ilustrujące okres historyczny”. Oficjalne przekazanie dokumentu potwierdzającego wpis odbyło się 5 czerwca 1998 roku w Toruniu.
4 grudnia 2022 r. miasto świętowało 25 rocznicę tego historycznego wydarzenia. Podczas uroczystości wielokrotnie podkreślano, że Toruńska starówka może dalej olśniewać swoim zabytkowym blaskiem w dużej mierze także dzięki funduszom europejskim.
Gmina miasta Toruń podjęła wysiłek zachowania w niezmienionej formie dla przyszłych pokoleń, tego docenionego przez UNESCO, dziedzictwa realizując dofinansowany z POIiŚ 2014 – 2020 projekt: „Toruńska Starówka — ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO — etap II”. Z całkowitego kosztu projektu: 73,18 mln zł , 54,33 mln zł stanowiły środki z funduszy europejskich.
Prowadzone działania miały przywrócić unikalne wartości i oryginalny wizerunek kolejnych zabytków architektury Starego i Nowego Miasta w Toruniu oraz zachować dziedzictwo kulturowe obszaru Zespołu Staromiejskiego w Toruniu. Przedmiotem projektu była realizacja prac w 13 obiektach zabytkowej architektury położonej na obszarze Zespołu Staromiejskiego w Toruniu wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Obiekty objęte projektem to m.in.: kościół katedralny pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, plac podominikańskim z uczytelnionymi ruinami dawnego kościoła i klasztoru, kościół gotycki pw. Wniebowzięcia Najświętsze Marii Panny i bł ks. St. W. Frelichowskiego, wybrane oddziały Muzeum Okręgowego w Toruniu, budynek dawnego zboru protestanckiego na Rynku Nowomiejskim, gotycki Dwór Mieszczański, Pałac Dąmbskich czy kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła.
Przeprowadzone działania umożliwiły poszerzenie działalności kulturalnej. Obiekty zabytkowe będące siedzibami instytucji kultury wyposażono w dodatkową infrastrukturę, co podniosło jakość świadczonych usług kulturalnych, poszerzyło możliwości wystawiennicze oraz organizacyjne dla widowisk teatralnych i koncertowych. Przykładem jest wykonana w ramach projektu nowoczesna sala teatralna w partii poddasza Pałacu Dąmbskich, a w dawnym zborze ewangelickim kameralna sala kinowa.
Ze względu na spektakularność zmian, budynki stały się atrakcyjnym celem odwiedzin nawet dla osób, które znały je wcześniej. Projekt umożliwił wzbogacenie, a niekiedy stworzenie od podstaw oferty kulturalnej dla odwiedzających. Miejsca takie jak Dom Mikołaja Kopernika zyskały drugie życie, a Muzeum Toruńskiego Piernika w znaczącym stopniu poszerzyło swoją ofertę.
25. rocznicę wpisania na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO Toruń świętował oczywiście na starówce. W Ratuszu Staromiejskim odbyła się uroczysta Konferencja pod patronatem Generalnego Konserwatora Zabytków, ministra Jarosława Sellina, poświęcona problematyce ochrony zabytków. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński nadał odznaki „Za opiekę nad zabytkami”. To zaszczytne wyróżnienie przyznawane jest osobom zasłużonym w społecznej opiece nad dobrami kultury lub w działalności konserwatorskiej.
Wydarzeniu towarzyszyła wystawa „Toruń. 25 lat na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO”. Przygotowano także okolicznościowe video, na którym możemy zobaczyć, jak od 1997 roku zmieniło się zabytkowe centrum Torunia. https://www.facebook.com/watch/?v=509629104559998
Fotorelację z wydarzenia można śledzić także na stronie urzędu miasta:
https://www.torun.pl/pl/25-lat-razem
Sala kinowa w budynku dawnego zboru ewangelickiego, fot. Michał Zięba
Dom Mikołaja Kopernika, fot. Michał Zięba
Muzeum Toruńskiego Piernika, fot. Michał Zięba
Pałac Dąbskich, Michał Zięba