Podsumowanie trzech naborów wniosków w ramach VIII osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) 2014-2020.

Po roku od uruchomienia I naboru wniosków w ramach VIII osi priorytetowej: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) 2014-2020 przyszedł czas na pierwsze podsumowanie. Rozstrzygając trzy nabory wniosków (2 nabory dla regionów słabiej rozwiniętych i 1 nabór dla Mazowsza), MKiDN zakontraktowało ok. 55% alokacji tj. 1 089,1 mln zł.  

W ramach wszystkich naborów złożono 171 projektów na kwotę całkowitą 2 803,4 mln zł, w tym 2 034,3 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Najwięcej wniosków zostało złożonych przez instytucje kultury i jednostki samorządu terytorialnego na rzecz instytucji kultury - 66, 44 wnioski zostały złożone przez kościoły, a 41 przez szkoły i uczelnie artystyczne.

Najwięcej projektów złożyli wnioskodawcy z województwa małopolskiego (34), województwa mazowieckiego (18), dolnośląskiego i wielkopolskiego (po 17), najmniej z województwa lubuskiego, zachodniopomorskiego (po 3) i podlaskiego (2). Taki podział złożonych wniosków w dużej mierze odzwierciedla warunki określone w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko dla VIII osi priorytetowej, zgodnie z którymi o dofinansowanie mogły ubiegać się jedynie narodowe i współprowadzone instytucje kultury, obiekty znajdujące się na liście UNESCO i Pomników Historii Prezydenta RP, archiwa oraz szkoły i uczelnie artystyczne. Poza wymienionymi grupami beneficjentów na zasadzie wyjątku do programu dopuszczone były projekty wynikające z kontraktów terytorialnych, dotyczące czytelnictwa i sztuki współczesnej oraz ochrony zabytków drewnianych i techniki.

Największym zainteresowaniem wnioskodawców cieszyło się poddziałanie dotyczące renowacji i konserwacji zabytków (103). Wnioski dotyczące niezabytkowej infrastruktury stanowiły zaledwie 1/3 tej liczby (34), podobnie sprzęt i wyposażenie (34).

WYNIKI KONKURSÓW

Spośród 171 złożonych wniosków dofinansowanie uzyskały 81 projekty, na kwotę całkowitą 1 521 mln zł, w tym 1 089,1 mln zł z EFRR. Średnia wartość dofinansowanych inwestycji wynosi 18, 8 mln zł. Najwięcej dofinansowanych projektów dotyczy instytucji kultury (40, tj. praktycznie 50% dofinansowanych inwestycji), kościołów (23, tj. 28% dofinansowanych inwestycji) oraz szkół i uczelni artystycznych (15, tj. prawie 18,5% dofinansowanych inwestycji).

Dofinansowane projekty obejmą siatką inwestycji praktycznie cały kraj. Najwięcej realizowanych będzie w Małopolsce (16), na Mazowszu (10), w woj. łódzkim (8), wielkopolskim (8), dolnośląskim (7), pomorskim, kujawsko – pomorskim oraz lubelskim (po 6). Warto podkreślić też, że kilka projektów partnerskich realizowanych będzie na terenie kilku województw choć projekt w niniejszej analizie przypisany jest jedynie do województwa właściwego dla partnera wiodącego (lidera projektu). Przykładem jest m.in projekt dotyczący konserwacji zabytkowych drewnianych cerkwi Prawosławnej Diecezji Lubelsko – Chełmskiej realizowany na terenie Lubelszczyzny, Małopolski i Podlasia.

% dofinansowanych projektów w poszczególnych województwach w stosunku do projektów złożonych

Najwięcej dofinansowanych projektów dedykowanych jest ochronie zabytków, tj. 48 projektów na które przeznaczono 767,1 mln zł. Prawie trzykrotnie mniej dofinansowanych inwestycji to prace związane z infrastrukturą niezabytkową -17 projektów na które przeznaczono 165,3 mln zł  i zakupem wyposażenia - 16 projektów na które przeznaczono 156,7 mln zł.

Podział środków dokonany w wyniku przeprowadzonych konkursów odzwierciedla warunki określone w Programie Operacyjnym dla VIII osi priorytetowej oraz w przepisach rozporządzenia ws. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, z których wynika, że w obecnej perspektywie za priorytet uznano ochronę zabytków. Należy podkreślić, że wiele z dofinansowanych zabytków dotyczy najważniejszych w Polsce obiektów i obszarów zabytkowych znajdujących się na Liście UNESCO (13) lub Liście obiektów uznanych przez Prezydenta RP za Pomniki Historii (22) - w sumie stanowią one 72% dofinansowanych zabytków. Jako przykład warto wymienić choćby projekt Zamku Królewskiego na Wawelu, Kopalni Soli „Bochnia”, konserwację Kościoła Pokoju w Świdnicy, prace realizowane w obrębie wpisanych na Listę UNESCO: Starego Miasta w Toruniu, Zamościu, Krakowie czy Warszawie, projekt dotyczący renowacji Bazyliki w Pelplinie czy Klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze. Dofinansowane projekty objęły wszystkie rezydencje królewskie: Wawel, Wilanów, Łazienki Królewskie i Zamek Królewski w Warszawie. Część realizowanych projektów będzie wdrażana w partnerstwie, co pozwoli na stworzenie ciekawej oferty turystycznej dla danego miasta czy regionu (m.in. projekt Toruńskiej Starówki, Diecezji Kaliskiej, Archidiecezji Poznańskiej, Diecezji Bydgoskiej). Projekty dotyczące zabytków prowadzą nie tylko do renowacji obiektów zabytkowych, ale także powstania nowej przestrzeni do prowadzenia działalności kulturalnej wśród nich warto wskazać m.in. Mini Koperniki Innowacyjne Centra Edukacji w Toruniu, Centrum Designu w Łodzi czy rewitalizację Akademii Zamojskich.  Wiele złożonych aplikacji dotyczyło kategorii dopuszczonych do Programu na zasadzie wyjątku, np. projekty związane z zachowaniem zabytków drewnianych (głównie projekty dotyczące obiektów sakralnych) czy projekty związane z czytelnictwem.

Warto również zwrócić uwagę na działania dotyczące zakupu sprzętu i wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, które nie mogły być realizowane jako osobne typy projektów w poprzedniej perspektywie finansowej. Dzięki przyznanemu dofinansowaniu swoje zamierzenia mogą realizować m.in. Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu, Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach czy EC-1 w Łodzi na realizację wystawy dotyczącej historii polskiego filmu.

Na koniec warto podkreślić także różnorodność dofinansowanych projektów: to wsparcie dla zamków czy pałaców (oprócz rezydencji królewskich, jest to np. Zamek w Łańcucie, Pałac Poznańskich w Łodzi, Pałac Krzysztofory w Krakowie, Pałac Przebendowskich / Radziwiłów w Warszawie), ekspozycji muzealnych (np. Muzeum Warszawy zlokalizowane na warszawskiej Starówce, Muzeum Narodowe w Warszawie), teatrów (Teatr Groteska, Teatr Łaźnia Nowa), obiektów sakralnych (kościoły, cerkwie, ewangelicki Kościół Pokoju w Świdnicy), placówek propagujących sztukę współczesną (np. Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, Muzeum Sztuki Współczesnej we Wrocławiu, Akademickie Centrum Designu w Łodzi, Narodowe Centrum Kultury Filmowej EC-1 w Łodzi, Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu), czytelnictwo (np. Biblioteka Narodowa w Warszawie, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, Zachodniopomorska Książnica Cyfrowa w Szczecinie, Biblioteka Publiczna w Warszawie), czy też projekty wzmocnienia funkcji kulturalnych szkół i uczelni artystycznych poprzez ich przebudowę czy rozbudowę o nowe przestrzenie: sale koncertowe, kameralne czy powierzchnie wystawiennicze (np. Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu, Uniwersytet im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Szkoła Muzyczna w Łodzi). Warto również wskazać, że po raz pierwszy dofinansowano projekty będące odpowiedzią na zapotrzebowanie muzealników na przestrzenie magazynowe (magazyn studyjny dla Muzeum Sztuki w Łodzi) czy na mobilne laboratoria konserwatorskie (projekt tzw. Pogotowia Konserwatorskiego Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie).

Kolejne nabory wniosków zostały ogłoszone w dniu 1 marca i będą trwały do 4 maja 2017 r.

Wróć do wiadomości